Od roku akademickiego 2019/2020 wsparcie finansowe dla studentów w formie bezzwrotnych stypendiów i zapomóg finansowanych ze środków przewidzianych na ten cel w budżecie państwa udzielane jest przez uczelnie na nowych zasadach określonych w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Podstawa prawna
Kwestie dotyczące przyznawania świadczeń dla studentów regulują przepisy:
86–95 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce(Dz. U. poz. 1668, z późn. zm.),
ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych(Dz. U. z 2018 r. poz. 2220, z późn. zm.) – w zakresie zasad ustalania wysokości miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie,
regulamin świadczeń dla studentów ustalany przez rektora w porozumieniu
z samorządem studenckim,
ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego(Dz. U. z 2018 r. poz. 2096, z późn. zm.) – do prowadzenia postępowań administracyjnych w sprawach przyznawania świadczeń.
Rodzaje świadczeń dla studentów
Student może ubiegać się w uczelni o bezzwrotne świadczenia w formie:
stypendium socjalnego,
stypendium dla osób niepełnosprawnych,
stypendium rektora,
zapomogi
Adresaci świadczeń
Świadczenia mogą otrzymywać studenci studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, niezależnie od wieku, kształcący się na studiach pierwszego i drugiego stopnia oraz na jednolitych studiach magisterskich.
.
Zasady ubiegania się o świadczenia
Świadczenia przysługują na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia i jednolitych studiach magisterskich, jednak nie dłużej niż przez okres 6 lat. Oznacza to łączny okres (nieprzekraczający 6 lat kalendarzowych, tj. 72 miesięcy), w którym danej osobie przysługuje możliwość ubiegania się o świadczenia w ramach studiów – niezależnie od ich rodzaju i długości trwania, jak też uczelni, na których są odbywane. Tym samym dla biegu tego okresu nie ma znaczenia, czy student występuje o świadczenia oraz czy je pobiera. 6-letni okres przysługiwania świadczeń rozpoczyna się w momencie podjęcia studiów i nabycia praw studenta po raz pierwszy (na pierwszym kierunku studiów), co następuje z chwilą złożenia ślubowania. Termin ten biegnie również wówczas, gdy osoba znajduje się na urlopie od zajęć, ale pozostaje na studiach. W przypadku przerwania studiów (skreślenia z listy studentów) i ponownego ich podjęcia, liczenie wskazanego okresu powinno być kontynuowane, a nie rozpoczynać się od nowa. Podobnie w przypadku ukończenia studiów pierwszego stopnia i podjęcia studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich, sumują się wyłącznie okresy studiowania na tych studiach, natomiast przerwę pomiędzy tymi studiami wyłącza się.
Do 6-cio letniego okresu przysługiwania świadczeń wlicza się także okresy studiowania sprzed wejścia w życie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tj. sprzed 1 października 2018 r.).
Prawo do świadczeń nie przysługuje studentowi posiadającemu tytuł zawodowy (w tym również uzyskany za granicą):
magistra, magistra inżyniera albo równorzędny,
licencjata, inżyniera albo równorzędny, jeżeli ponownie podejmuje studia pierwszego stopnia.
Od powyższych zasad został ustanowiony wyjątek dotyczący prawa do stypendium dla osób niepełnosprawnych. W przypadku gdy niepełnosprawność powstała w trakcie studiów lub po uzyskaniu tytułu zawodowego, student może otrzymać stypendium dla osób niepełnosprawnych jeszcze na jednym kolejnym kierunku studiów przez okres nieprzekraczający 6 lat. Przy ocenie prawa do stypendium dla osób niepełnosprawnych na kolejnym kierunku studiów istotny jest moment powstania niepełnosprawności, a nie data wydania orzeczenia potwierdzającego powyższy fakt. Datę lub okres powstania niepełnosprawności można określić np. na podstawie treści ww. orzeczenia.
Student, który kształci się jednocześnie na kilku kierunkach studiów, może otrzymać świadczenie danego rodzaju (np. stypendium socjalne), tylko na jednym, wskazanym przez niego kierunku studiów. Student może otrzymać dane świadczenie (np. stypendium socjalne) na jednym kierunku, a inne świadczenie (np. stypendium rektora) na drugim kierunku, w tym także w innej uczelni.
Student może otrzymywać równocześnie stypendium socjalne, stypendium rektora, stypendium dla osób niepełnosprawnych lub zapomogę, o ile spełnia kryteria przewidziane dla każdego ze świadczeń, z tym że łączna miesięczna kwota stypendium socjalnego oraz stypendium rektora otrzymanych przez studenta nie może przekroczyć 38% wynagrodzenia profesora, tj. kwoty 2435,80 zł .
Ustawowe kryteria przyznawania świadczeń
Stypendium socjalnemoże otrzymać student znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej, którego miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza progu dochodu ustalonego
w uczelni.
Próg dochodu ustala rektor w porozumieniu z samorządem studenckim, w granicach od 686,4 zł do 1051,7 zł (netto) miesięcznie na osobę w rodzinie.
Oznacza to, że każdy uprawniony student o dochodzie nieprzekraczającym 686,4 zł miesięcznie na osobę w rodzinie ma ustawowo zapewnione otrzymanie stypendium socjalnego.
Stypendium może otrzymać także student o wyższym dochodzie, jeżeli rektor określi wyższy próg dochodu, nieprzekraczający jednakże 1051,7 zł. Jest to ustawowa maksymalna wysokość i nawet w szczególnych przypadkach uczelnia nie może przyznać stypendium socjalnego przy wyższym dochodzie na osobę w rodzinie studenta.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach student może otrzymać stypendium socjalne
w zwiększonej wysokości według szczegółowych kryteriów określonych w regulaminie świadczeń dla studentów.
Przy ustalaniu miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie studenta uwzględnia się dochody osiągane przez następujących członków rodziny:
studenta,
małżonka studenta,
rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych studenta,
będące na utrzymaniu osób, o których mowa wyżej, dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26. roku życia, a jeżeli 26. rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek.
Student, który nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych i potwierdzi ten fakt w oświadczeniu, może ubiegać się o stypendium socjalne bez wykazywania dochodów osiąganych przez te osoby oraz będące na ich utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26. roku życia, a jeżeli 26. rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek, jeżeli spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:
ukończył 26. rok życia;
pozostaje w związku małżeńskim;
ma na utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26. roku życia, a jeżeli 26. rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek;
osiągnął pełnoletność, przebywając w pieczy zastępczej;
posiada stałe źródło dochodów i jego przeciętny miesięczny dochód w poprzednim roku podatkowym oraz w roku bieżącym w miesiącach poprzedzających miesiąc złożenia oświadczenia o nieprowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych, jest wyższy lub równy 930,35 zł.
Student, którego miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego uprawniającego do ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej (528 zł netto), dołącza do wniosku o przyznanie stypendium socjalnego zaświadczenie z ośrodka pomocy społecznej o sytuacji dochodowej i majątkowej swojej i rodziny. Niedołączenie takiego zaświadczenia skutkuje odmową przyznania stypendium socjalnego.
Ośrodek pomocy społecznej wydaje to zaświadczenie na wniosek studenta na podstawie aktualnych lub ostatnich posiadanych informacji o beneficjentach pomocy społecznej (rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się tylko w przypadkach wskazanych w ustawie o pomocy społecznej). W przypadku gdy organ ten nie ma dostępu do informacji o sytuacji dochodowej i majątkowej studenta i jego rodziny, np. z powodu nieubiegania się rodziny o świadczenia z pomocy społecznej, nie może wydać studentowi zaświadczenia o treści określonej w art. 88 ust. 4 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym. W przypadku, gdy ośrodek pomocy społecznej odmówi studentowi wydania zaświadczenia albo wyda zaświadczenie zawierające informację, że rodzina nie ubiegała się lub nie korzysta z pomocy społecznej, zastosowanie znajdzie art. 88 ust. 5 ww. ustawy, zgodnie z którym studentowi może być przyznane stypendium socjalne, jeżeli wykaże on, że przyczyny niedołączenia do wniosku o przyznanie stypendium socjalnego zaświadczenia o sytuacji dochodowej i majątkowej studenta i jego rodziny były uzasadnione oraz udokumentuje źródła utrzymania rodziny w sytuacji braku lub bardzo niskich dochodów wykazanych we wniosku o przyznanie stypendium socjalnego.
Stypendium dla osób niepełnosprawnychmoże otrzymać student posiadający orzeczenie o niepełnosprawności, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie, o którym mowa w art. 5 oraz art. 62 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, orzeczenie o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym). Inne dokumenty, np. dokumentacja medyczna, zaświadczenie lekarskie albo dokument o niepełnosprawności wydany przez organ orzekający w innym kraju, nie stanowią podstawy przyznania tego stypendium.
Stypendium dla osób niepełnosprawnych przyznawane jest niezależnie od dochodu studenta.
Stypendium rektoramoże otrzymać student, który uzyskał wyróżniające wyniki w nauce, osiągnięcia naukowe lub artystyczne, lub osiągnięcia sportowe we współzawodnictwie co najmniej na poziomie krajowym. Szczegółowe kryteria przyznawania stypendium rektora określa regulamin świadczeń dla studentów.
Ponadto ustawa gwarantuje obligatoryjne przyznanie przez uczelnię stypendium rektora, jeżeli zawnioskuje o nie student przyjęty na pierwszy rok studiów w roku złożenia egzaminu maturalnego, który jest:
laureatem olimpiady międzynarodowej albo laureatem lub finalistą olimpiady stopnia centralnego, o których mowa w przepisach o systemie oświaty,
medalistą co najmniej współzawodnictwa sportowego o tytuł Mistrza Polski w danym sporcie, o którym mowa w przepisach o sporcie.
Studentom pierwszego roku studiów, którzy nie spełniają tych warunków (w tym studentom pierwszego roku studiów drugiego stopnia) stypendium rektora może być przyznawane na podstawie ogólnych kryteriów określonych w ustawie (art. 91 ust. 1) doprecyzowanych w regulaminie świadczeń dla studentów. W szczególności w gestii uczelni pozostaje rozstrzygnięcie m.in. kwestii okresu, z którego wyniki w nauce i osiągnięcia będą brane pod uwagę przy ocenie prawa do stypendium, zdefiniowanie wyróżniających wyników w nauce, osiągnięć naukowych, artystycznych i sportowych.
Stypendium rektora przyznaje się nie więcej niż 10% studentów na określonym kierunku studiów. Jeżeli liczba studentów na kierunku jest mniejsza niż 10, stypendium rektora może być przyznane 1 studentowi. Przy ustalaniu liczby studentów otrzymujących stypendium rektora nie uwzględnia się studentów pierwszego roku studiów, którzy otrzymali obligatoryjne stypendia rektora jako laureaci lub finaliści olimpiad albo medaliści we współzawodnictwie sportowym co najmniej o tytuł Mistrza Polski. Oznacza to, że studentów otrzymujących obligatoryjnie świadczenie na I roku studiów nie wlicza się do limitu liczby osób uprawnionych do otrzymania stypendium rektora na danym kierunku.
Zapomogę może otrzymać student, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej.
Przez trudną sytuację życiową uzasadniającą przyznanie jednorazowego wsparcia finansowego w formie zapomogi należy rozumieć ogół warunków (np. materialnych, rodzinnych, społecznych, zdrowotnych), w jakich znalazła się rodzina studenta, powodujących przejściowe problemy w spełnianiu potrzeb materialnych rodziny. Przyczynami trudnego położenia życiowego studenta mogą być w szczególności choroba, niepełnosprawność lub śmierć członka rodziny, szkody spowodowane innym zdarzeniem losowym (np. pożarem, klęską żywiołową), utrata stałego źródła dochodu i in. Organ przyznający zapomogę ocenia na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, czy sytuacja życiowa, w jakiej znalazł się student, uzasadnia udzielenie pomocy finansowej.
Zapomoga jest świadczeniem jednorazowym. Przyznanie zapomogi na podstawie danych (konkretnych) okoliczności faktycznych wyklucza możliwość ponownego przyznania zapomogi na podstawie tego samego stanu faktycznego.
Szczegółowe kryteria i tryb przyznawania świadczeń w Uczelni określa Regulamin świadczeń dla studentów Mazowieckiej Uczelni Publicznej w Płocku, wprowadzony Zarządzeniem Nr 60/2019 Rektora Mazowieckiej Uczelni Publicznej w Płocku z dnia 30 września 2019r.
EN
PL
